Số tay vở ghi Hóa học lớp 12

17/11/2023

MỘT SỐ VẤN ĐỀ HÓA HỌC CẦN NẮM

I – DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC KIM LOẠI:

Khi Bà Các Nàng Mai Áo Záp Sắt Nhớ Sang Phố Hỏi Cô Sắt (III) Á Hậu Phi Âu

Fe³⁺

Ý nghĩa:

Fe³⁺

+ O₂: nhiệt độ thường Ở nhiệt độ cao Khó phản ứng

Fe³⁺

+ H₂O Tác dụng ở t⁰ thường Không tác dụng với nước ở nhiệt độ thường

Fe³⁺

+ Tác dụng với các axit (HCl, H₂SO₄ loãng) giải phóng H₂ Không tác dụng.

Fe³⁺

Kim loại đứng trước đẩy kim loại đứng sau ra khỏi muối

Fe³⁺

+ H₂, CO không khử được oxit khử được oxit các kim loại này ở nhiệt độ cao

II – HÓA TRỊ

	Kim loại	Phi kim	Nhóm nguyên tố
Hóa trị I	Li, Na, K, Ag.	H, F, Cl, Br, I.	-OH, -NO₃ (nitrat), -NO₂ (nitrit), -NH₄ (amoni), -HSO₃, -HSO₄, -H₂PO₄.
Hóa trị II	Còn lại (Ca, Ba, Mg, Zn,…).	O	=SO₄ (sunfat), =SO₃ (sunfit), =CO₃ (cacbonat), =HPO₄.
Hóa trị III	Al, Au.		≡PO₄ (photphat).
Nhiều hóa trị	Fe (II, III); Cu (I, II); Sn (II, IV); Pb (II, IV).	C (II, IV); N (I, II, III, IV, V); S (II, IV, VI).

TÍNH TAN

- Tất cả các muối nitrat (NO₃^-), Na, K, NH₄⁺đều tan tốt.

- Đa số các muối clorua(Cl), bromua (Br) tan tốt (trừ AgCl, AgBr không tan), đa số các muối sunfat (SO₄) tan tốt (trừ BaSO₄, PbSO₄: không tan, CaSO₄: ít tan).

- Đa số các muối cacbonat (CO₃^2-), photphat (PO₄^3-) đều không tan (trừ muối của Na, K, NH₄⁺ tan).

- Các hiđroxit kim loại: 1OH đều tan, 2OH đa số không tan (trừ Ba(OH)₂, Sr(OH)₂ tan, Ca(OH)₂: ít tan); 3OH đều không tan.

IV – MỘT SỐ CÔNG THỨC

CÔNG THỨC TÍNH SỐ MOL: n
1. Số mol một chất bất kì: (m: KL chất tan) 2. Số mol của chất khí ở đktc: (V: lít)	3. Số mol của một chất trong dung dịch (V: lít) 4. V_A = V_B(cùng điều kiện t⁰, p) => n_A= n _B
CÔNG THỨC TÍNH THỂ TÍCH: V
1. Thể tích chất khí đktc: V = n. 22,4 (lít)	2. Thể tích dd: ;
CÔNG THỨC TÍNH NỒNG ĐỘ PHẦN TRĂM : C%
1. Từ khối lượng chất tan, khối lượng dung dịch	2. Từ khối lượng riêng và nồng độ C ; D: KLR (g/ml)
CÔNG THỨC TÍNH NỒNG ĐỘ MOL/LÍT: C_M
1. Từ số mol chất tan và thể tích dung dịch ( V_dd : lít)	2. Liên hệ giữa nồng độ C_M và C%. (M: KLPT)
CÔNG THỨC TÍNH KHỐI LƯỢNG CHẤT TAN: m_ct hoặc m
1.Công thức tính khối lượng chung: 2.Từ độ tan và khối lượng dung môi	3. Từ khối lượng dung dịch và nồng độ %
CÔNG THỨC TÍNH KHỐI LƯỢNG DUNG DỊCH: m_dd
1) Từ dung môi và chất tan: 2) Từ KLR và V_dd: (g/ml)	3. Từ m_ct và C%: 4. m_ddspứ = ∑ các chất ban đầu – m↓ - m↑
TỶ KHỐI HƠI CHẤT KHÍ : d_A/B
(M_kk = 29)

CHỦ ĐỀ 1: ESTE- LIPIT

ESTE

I– KHÁI NIỆM, DANH PHÁP:

Khái niệm:

Xét phản ứng:

Khái niệm:…………………………………………………………………………………………………………

Cấu tạo:

- CTCT của este đơn chức: RCOOR’

R: ……………………………………………………….

R’: ………………………………………………………

- CTTQ este no đơn chức, mạch hở: ………………………………………..

Danh pháp: Tên RCOOR^’= Tên R^’ + tên RCOO.

VD: CH₃COOC₂H₅: ……………………………………………..

HCOOCH₃: ………………………………………………….

CH₂ = C(CH₃)- COOCH₃: ………………………………….

II - TÍNH CHẤT VẬT LÍ

- Các este là chất ……………hoặc………… ở điều kiện thường, ………………….. trong nước.

- t⁰s, độ tan (~ M): ............................>................... > este

- Các este có mùi ……………………………

III - TÍNH CHẤT HÓA HỌC

* Este bị thủy phân trong môi trường axit hoặc kiềm.

a) Phản ứng thủy phân trong môi trường axit: là phản ứng ………………………….., thông thường tạo ra ……………………………….và ……………………………… tương ứng

RCOO–R^’+ H₂O .......................................................................

Ví dụ:

CH₃COOC₂H₅ + H₂O .......................................................................

b) Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm (còn gọi là phản ứng xà phòng hóa): là phản ứng ...................................., thông thường tạo ra ............................. và ....................................tương ứng.

RCOO–R^’ + NaOH ...................................................

Ví dụ:

CH₃COOC₂H₅ + NaOH .................................................................

* Ngoài ra tùy vào đặc điểm của gốc hiđrocacbon tạo nên este mà còn có phản ứng của gốc hiđrocacbon.

IV - ĐIỀU CHẾ

* Thông thường đun nóng axit cacboxylic với ancol, có xúc tác H₂SO₄ đặc.

Ví dụ:

=> Vai trò của H₂SO_{4 đặc}: ....................................................................................................................

* Ngoài ra este có thể điều chế bằng một số cách khác (giảm tải).

V- ỨNG DỤNG

- Dùng làm dung môi tách, chiết hợp chất hữu cơ.

- Sản xuất chất dẻo.

- Chất tạo mùi hương trong công nghiệp thực phẩm,…

LIPIT

I – KHÁI NIỆM

- Lipit ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

-Lipit (este phức tạp) bao gồm: ....................................................................................................................

II – CHẤT BÉO

Khái niệm

- Chất béo là ............................................................., gọi chung là .............................hay là .....................

- Axit béo là ................................................................................................................................................. Thường gặp các axit béo sau :

+ axit panmitic: .......................................(axit béo no)

+ axit stearic: ………………………… (axit béo no)

+ axit oleic:……………………………(axit béo không no có 1 C=C)

- Công thức chung của chất béo:

* R₁, R₂, R₃: gốc hiđrocacbon của axit béo (có thể giống nhau hoặc khác nhau).

* Nếu R₁, R₂, R₃giống nhau (R) =>..............................................................hoặc.......................................

Ví dụ:

Tripanmitin (tripanmitoylglixerol):.............................................................................

Tristearin (tristearoylglixerol) .....................................................................................

Triolein (trioleoylglixerol)..........................................................................................

Tính chất vật lí

- Trạng thái:

+ Chất lỏng (dầu thực vật) là chất béo của axit béo ....................................

+ Chất rắn (mỡ động vật) là chất béo của axit béo ....................................

- Nhẹ hơn nước và không tan trong nước.

Tính chất hoá học

Chất béo là trieste => chất béo có TCHH giống este.

Phản ứng thuỷ phân trong môi trường axit: là phản ứng ..........................................

(C₁₇H₃₅CHOO)₃C₃H₅ + ......H₂O ...........................................................................................

Tristearin

Phản ứng xà phòng hoá (thủy phân môi trường kiềm) : là phản ứng……………………

(C₁₇H₃₅CHOO)₃C₃H₅ + ……NaOH ……………………………………………………

tristearin

* Natri stearat dùng làm xà phòng nên gọi là phản ứng xà phòng hóa.

Phản ứng cộng H₂: (chất béo lỏng à chất béo rắn)

(C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅ + ........H₂ .........................................................

Triolein (lỏng) ........................................................

Dầu mỡ động thực vật để lâu thường có mùi khó chịu, ta gọi đó là hiện tượng ôi mỡ. Nguyên nhân chủ yếu là sự oxi hóa liên kết đôi bởi O₂, không khí, hơi nước và xúc tác men, biến lipit thành peoxit, sau đó peoxit phân hủy tạo thành những anđehit và xeton có mùi và độc hại.

Ứng dụng

- Là thức ăn quan trọng của con người.

- Là nguyên liệu để sản xuất xà phòng và glixerol.

- Là nguyên liệu để sản xuất thực phẩm khác như mì sợi, đồ hộp,..

CHỦ ĐỀ 2: CACBOHĐRAT

Cacbohiđrat (gluxit hay saccarit) : ………………………………………………………………………………………………………………và thường có công thức chung là …………………………………… Phân làm 3 loại:

- Monosaccarit: ……………………………………………………..

- Đisaccarit: ………………………………………………………….

- Polisaccarit: ………………………………………………………

Phần 1. GLUCOZƠ

I-TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

- Glucozơ là chất rắn, không màu, dễ tan trong nước, có vị ngọt (không ngọt bằng đường mía).

- Glucozơ có trong hầu hết các bộ phận của cây : lá, hoa, rễ, quả,..., có trong cơ thể người và động vật (trong máu người glucozơ chiếm 0,1%,...)

II- CẤU TẠO PHÂN TỬ :

- CTPT : ……………………………….

- Xác định cấu tạo mạch hở glucozơ dựa trên 4 thí nghiệm sau:

……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….
. ……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….

è Cấu tạo mạch hở glucozơ: ………………………………………………………………….

* Trong thực tế glucozơ tồn tại chủ yếu ở 2 dạng mạch …………………………………………

III- TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1/ Có tính chất giống glixerol (poliancol):

- Phản ứng với …………………….. ở t⁰ thường tạo dung dịch………….. ……………………...

C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ .............................................................................................................

- Tạo este có 5 gốc axit axetic khi phản ứng với anhiđrit axetic.

2/ Có tính chất giống anđehit:

a/ phản ứng tráng bạc: (với dd AgNO₃ trong NH₃)

..................................................................................................................................................................

Lưu ý: 1 C₆H₁₂O₆ 2Ag

b) Khử glucozơ bằng H₂à sobitol

…………………………………………………………………………………………………………

3/ phản ứng lên men rượu

C₆H₁₂O₆ ……………………………………………………………………………..

IV- ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG:

- Điều chế: thuỷ phân tinh bột hoặc xenlulozơ

……………………………………………………………………………………………………….

- Ứng dụng: Làm thuốc tăng lực (huyết thanh), thức ăn, tráng ruột phích,...

V- FRUCTOZƠ (C₆H₁₂O₆)

Cấu tạo:là đồng phân của………………….. (glucozơ có nhóm anđehit, fructozơ có nhóm xeton).

CTCT:……………………………………………………………………………………………….

2.Tính chất vật lí: Là chất kết tinh, không màu, có vị ngọt hơn đường mía, trong mật ong có 40%.

Tính chất hóa học : tương tự glucozơ

- Tác dụng Cu(OH)₂ cho dung dịch xanh lam.

- Phản ứng cộng H₂.

- Phản ứng tráng gương: Do .............................................................................................

......................................................................................................................

- Khác với glucozơ: fructozơ không phản ứng với .............................................................

Phần 2. SACCAROZƠ, TINH BỘT VÀ XENLULOZƠ

I – SACCAROZƠ: CTPT:......................................... (M=................)

- Có nhiều nhất trong cây................., củ ..................................... và hoa ...........................

Tính chất vật lí :

- Chất rắn, có vị ngọt, dễ tan trong nước.

Cấu trúc phân tử :

- Saccarozơ là ............................ gồm :.................................... và ........................... liên kết với nhau qua nguyên tử ..........................

- Không có nhóm......................., có các nhóm .................................

Tính chất hóa học

* Không có phản ứng................................., tạo dung dịch ..............................................., bị .......................

a) Phản ứng với Cu(OH)₂: tạo dung dịch ......................................

2C₁₂H₂₂O₁₁+Cu(OH)₂................................................................................................................

b) Phản ứng thủy phân: tạo ..................................................

* Bình thường saccarozơ không phản ứng tráng gương nhưng sau khi bị thủy phân thì tạo sản phẩm có tráng gương.

C₁₂H₂₂O₁₁+H₂O......................................................

saccarozơ

Ứng dụng: làm thực phẩm, pha chế thuốc,...

II – TINH BỘT: ............................ (M =.................)

Tính chất vật lí: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Cấu trúc phân tử:

Tinh bột là .................................. cấu tạo từ nhiều ....................................................., ở hai dạng cấu trúc:

+Amilozơ : chỉ có liên kết ..................................; mạch ............................. ..............................

+Amilopectin: ngoài liên kết .................................... còn có liên kết ...........................; mạch .....................

* Trong cây xanh tinh bột được tạo thành từ quá trình .......................................

..........................................................................................................................................

Tính chất hóa học:
a) Phản ứng thủy phân: tạo .......................................................

...........................................................................................................................................

b) Phản ứng màu với iot: tạo hợp chất màu.................................với I₂

=> Iot là thuốc thử đặc trưng để nhận biết tinh bột và ngược lại.

Tinh bột + I₂ hợp chất màu.................................mất ..................................xuất hiện lại màu..................................

Giải thích:..................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ứng dụng:

- Chất dinh dưỡng cơ bản của người và động vật.

- Sản xuất bánh kẹo,...

III – XELULOZƠ: .......................................................... (M =........................)

Tính chất vật lí, trạng thái tự nhiên:

*TCVL: ................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

* Trong tự nhiên:có nhiều trong .........................................................................................................

Cấu trúc phân tử:

- Xenlulozơ là ..................................: cấu tạo từ nhiều ......................................, mạch ...............................

- Mỗi mắt xích (mỗi gốc C₆H₁₀O₅) chứa 3 nhóm OH nên có thể viết công thức xenlulozơ: .......................................................................

Tính chất hóa học
a) Phản ứng thủy phân: tạo ............................................

.....................................................................................................................

b) Phản ứng với axit HNO₃: este hóa (xảy ra ở 3 nhóm OH).

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................