BÀI 3 NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT sinh học 11 sách cánh diều

BÀI 3 NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT sinh học 11 sách cánh diều giúp học sinh hiểu về các yếu tố môi trường và nội bộ của cây thực vật có ảnh hưởng đến quá trình trao đổi nước và khoáng chất. Bằng cách hoàn thành bài này, học sinh sẽ có kiến thức về tác động của ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, cấu trúc và chức năng của rễ và thân, hormone thực vật, di truyền và thích nghi đến quá trình trao đổi nước và khoáng chất trong cây thực vật.

Mở đầu: Sự trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật chịu tác động của những nhân tố nào?
TL: Sự trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật chịu tác động của những nhân tố bên trong (sinh lí) và bên ngoài (nhiệt độ, ánh sáng, ...)
I. NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRAO ĐỔI NƯỚC, DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT
Câu hỏi 1: Quan sát hình 3.1, cho biết nhiệt độ không khí, cường độ ánh sáng tác động đến tốc độ thoát hơi nước như thế nào?
TL: - Nhiệt độ: nhiệt độ của đất ảnh hưởng đến sinh trưởng, phát triển và trao đổi chất của rễ nên ảnh hưởng đến sự hấp thụ nước, khoáng ở rễ cây.
- Ánh sáng: ánh sáng tác động đến quá trình hấp thụ khoáng ở thực vật thông qua ảnh hưởng đến quang hợp, trao đổi nước của cây.
II. ỨNG DỤNG TRONG THỰC TIỄN
Câu hỏi 1: Tại sao cây có biểu hiện héo (thân, lá mất sức trương)?
TL: Cây sinh trưởng và phát triển không bình thường khi lượng nước hút vào nhỏ hơn lượng nước thoát ra, cây sẽ rơi vào trạng thái thiếu nước (thân, lá mất sức trương)
III. THỰC HÀNH TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ DINH DƯỠNG KHOÁNG Ở THỰC VẬT
1. Quan sát cấu tạo của khí khổng ở lá cây
Báo cáo
Vẽ hình, mô tả hình dạng tế bào khí khổng
TL: Vẽ hình dạng tế bào khí khổng:
Nguyên sinh chất của tế bào căng phồng lên, dính sát vào thành tế bào; các khí khổng mở.
2. Thí nghiệm chứng minh sự hút nước của rễ cây, sự vận chuyển ước ở thân cây
Báo cáo
Mô tả và giải thích sự thay đổi mực nước trong mỗi ống đong. So sánh sự khác nhau giữa màu sắc của hai cây và lát cắt ngang rễ, thân của chúng
TL: MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM
- Tên thí nghiệm: Thí nghiệm chứng minh sự hút nước của rễ cây, sự vận chuyển nước ở thân cây
- Nhóm thực hiên: ...
- Kết quả và thảo luận:
+ Sau 3 giờ quan sát thấy mực nước ở cả hai ống đong đều giảm đi so với ban đầu
+ Lấy cây ra khỏi ống đong, dùng dao lam cắt ngang rễ và thân cây, quan sát thấy rễ và thân cây ở ống đong thứ hai có màu đỏ (do ảnh hưởng của nước khi được thêm mực đỏ hoặc dung dịch eosin) còn rễ và thân cây ở ống đong thứ 2 phát triển bình thường.
- Kết luận: Ở thực vật có quá trình hút nước của rễ cây và sự vận chuyển nước ở thân cây
- Phụ lục (nếu có)
3. Thí nghiệm chứng minh sự thoát hơi nước ở lá cây
Báo cáo
Nhận xết sự chuyển màu và giải thích sự khác nhau về tốc độ chuyển màu của hai mảnh lá CoCl2 ở hai mặt trên và dưới của lá.
TL: MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM
- Tên thí nghiệm: Thí nghiệm chứng minh sự thoát hơi nước ở lá cây
- Nhóm thực hiên: ...
- Kết quả và thảo luận:
+ Màu của CoCl2 ở mặt dưới chuyển sang màu hồng nhanh hơn mặt trên
+ Có sự khác nhau về tốc độ chuyển màu của hai mảnh giấy CoCl2 ở hai mặt trên và dưới của lá là vì mặt dưới của lá có nhiều khí khổng hơn mặt trên của lá
- Kết luận: Ở thực vật có quá trình thoát hơi nước qua bề mặt lá.
- Phụ lục (nếu có)
4. Thực hành tưới nước, chăm sóc cây
Báo cáo
- Nhận xét trạng thái của lá cây ở các lô thí nghiệm
- Vẽ biểu đồ sinh trưởng của cây (theo từng chỉ tiêu chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, số lá/cây)
TL: MẪU BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM
- Tên thí nghiệm: Thực hành tưới nước, chăm sóc cây
- Nhóm thực hiên:
- Kết quả và thảo luận:
+ Lô 1: Cây bị khô héo do không được cung cấp đủ nước
+ Lô 2: Cây còi cọc, vàng lá
+ Lô 3: Cây phát triển chậm hơn, yếu ớt
+ Lô 4: Cây phát triển khỏe mạnh, xanh tốt
Biểu đồ sinh trưởng của cây (mang tính chất tham khảo, HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào số liệu thực tế để vẽ biểu đồ)
- Kết luận: Nước có vai trò quan trọng đối với cây trồng:
+ Nước là thành phần cấu tạo tế bào thực vật, môi trường liên kết tất cả các bộ phận của cơ thể thực vật, dung môi của các ion khoáng và các hợp chất hòa tan trong nước, môi trường của cá phản ứng sinh hóa.
+ Thành phần tham gia trực tiếp các quá trình hóa sinh của cơ thể, điều hòa nhiệt độ, chất đệm bảo vệ cơ thể khỏi tác động cơ học, phương tiện vận chuyển các chất trong hệ vận chuyển ở cơ thể thực vật
Thiếu nước, thực vật không thể sinh trưởng và phát triển bình thường
- Phụ lục (nếu có)
5. Thực hành trồng cây theo phương pháp thủy canh, khí canh
Báo cáo
Vẽ biểu đồ sinh trưởng của cây (theo từng chỉ tiêu chiều cao cây, chiều dài và chiều rộng lá, số lá/cây)
TL: HS tiến hành thí nghiệm và dựa vào số liệu thực tế để vẽ biểu đồ.
LUYỆN TẬP
Giải thích cơ sở khoa học của biện pháp xới đất được sử dụng trong trồng trọt
TL: Cày bừa, xới đất trước khi trồng cây có tác dụng làm tăng độ thoáng khí cho đất dẫn đến tăng nồng độ oxy trong đất và các chất dinh dưỡng trong đất .
VẬN DỤNG
Hãy giải thích ưu, nhược điểm của các phương pháp tưới nước cho cây trồng đang được vận dụng trong thực tế